Η δημιουργία ομάδων, ακόμη και στις μικρές τάξεις του δημοτικού, δείχνει να έχει πολύ καλά αποτελέσματα στη συμπεριφορά των παιδιών, στη συγκέντρωσή τους στο μάθημα, στην επίλυση συγκρούσεων και στο γενικότερο κλίμα της τάξης.
Στο μάθημα της κινητικής αγωγής δίνονται πολλές ευκαιρίες στα παιδιά να συνεργαστούν μέσα στο παιχνίδι. Δεν είναι σίγουρο όμως ότι γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα επιτύχουν αυτή τη συνεργασία. Πώς θα μοιράζονται, πώς θα επικοινωνούν, πώς θα αποφασίζουν, πώς θα λύνουν τις διαφορές τους. αλλά και πώς θα υποχωρούν για το καλό της ομάδας.
Στην ανάρτηση αυτή κάνω μια προσπάθεια να καταγράψω κάποιες από τις δραστηριότητες που χρησιμοποιώ στο μάθημά μου και φαίνεται να έχουν αποτέλεσμα.
Αρχικά είναι καλό να γίνει μία συζήτηση ώστε να κατανοήσουν όλα τα παιδιά ότι μέσα στο πλαίσιο της ομάδας ο καθένας μπορεί να γίνει καλύτερος αλλά και η ομάδα μπορεί να επιτύχει περισσότερα. Ο καθένας έχει χαρίσματα που μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για το καλό της ομάδας. Είναι σημαντικό να μπουν στη διαδικασία να σκεφτούν περιπτώσεις όπου η συνεργασία είναι απαραίτητη. Μέσα από το παιχνίδι ή τον αθλητισμό υπάρχουν πολλά παραδείγματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε (πχ ομαδικά αθλήματα). Κάποιο κείμενο ή παραμύθι ίσως να βοηθήσει τη συζήτηση.
Ο χωρισμός των ομάδων καλό είναι να γίνεται από τον εκπαιδευτικό με στόχο να δημιουργηθούν ομάδες που θα ωφελήσουν όλα τα παιδιά. Παραμένουν στις ίδιες ομάδες για περισσότερο από έναν μήνα, ώστε να γνωρίζονται τα μέλη καλύτερα, να δημιουργούν σχέσεις και να βρίσκουν τρόπους να συνεργάζονται.
Κανόνες λειτουργίας της ομάδας
- καθόμαστε σε κύκλο για να συζητήσουμε ή να πάρουμε μία απόφαση
- ορίζουμε έναν αρχηγό σε κάθε μάθημα
- μιλάμε με τη σειρά (ένα μικρό αντικείμενο πχ μπαλάκι, μπορεί να βοηθήσει ώστε να παίρνει τον λόγο όποιος το κρατάει)
- ακούμε αυτόν που μιλάει
- ακούμε τις οδηγίες
- δουλεύουμε κρατώντας τον θόρυβο σε χαμηλό επίπεδο
- συνεργαζόμαστε
 |
| Μιλάμε με τη σειρά |
Συνεργαζόμαστε σημαίνει:
(αποτέλεσμα συζήτησης με τα παιδιά)
- Μοιραζόμαστε
- Όλοι λέμε τη γνώμη μας
- Υποχωρούμε όταν χρειάζεται
- Μιλάμε ευγενικά
- Βοηθάμε ο ένας τον άλλον
- Σκεφτόμαστε το καλό της ομάδας
- Δεν κατηγορούμε τους άλλους
- Έχουμε όλοι ευθύνη για ό,τι συμβαίνει
- Δεν τσακωνόμαστε
- Λύνουμε τις διαφωνίες με ηρεμία
- Συμμετέχουμε όλοι
Δραστηριότητες γνωριμίας (ακόμη και παιδιά που είναι στο ίδιο τμήμα χρόνια μπορεί να μην γνωρίζονται πραγματικά μεταξύ τους)
- μοίρασμα σκέψεων, συναισθημάτων πχ "κάτι που με έκανε να χαμογελάσω"
- βρίσκουν κοινά στοιχεία πχ αγαπημένο χρώμα, φαγητό, άθλημα, κατοικίδιο ζώο...
Παιχνίδια για το δέσιμο της ομάδας
 |
| Ομαδικοί αυτοσχεδιασμοί |
- "Ακολουθώντας τον οδηγό": περπάτημα, τρέξιμο, χοροπήδημα μέσα στον χώρο σε σειρά ο ένας πίσω από τον άλλο ακολουθώντας η κάθε ομάδα τη δική της διαδρομή. Όλοι δοκιμάζουν να γίνουν οδηγοί.
- "Συγχρονισμένες αναπηδήσεις": εκτελούν αναπηδήσεις όλοι μαζί κρατημένοι χέρι χέρι
 |
| Ακολουθώ τον ρυθμό της ομάδας μου |
- "ο ρυθμός της ομάδας": μετακίνηση μέσα στον χώρο σε σειρά ακολουθώντας τον ρυθμό που δίνει ο οδηγός με το οργανάκι. Η κάθε ομάδα έχει διαφορετικό οργανάκι.
- "Ομαδικοί αυτοσχεδιασμοί": Ακούγοντας διάφορα μουσικά κομμάτια δημιουργούν τον δικό τους συνδυασμό κινήσεων ή μετακινήσεων στον χώρο και μετά το παρουσιάζουν στις άλλες ομάδες.
- "Το μπαλόνι ψηλά": σε κύκλο καθισμένοι ή όρθιοι εκτελούν χτυπήματα ενός μπαλονιού ώστε να μείνει όσο το δυνατό περισσότερο στον αέρα ή να κρατηθεί μέσα σε περιορισμένο χώρο
- "Ομαδικό σχέδιο": σχηματισμό γραμμάτων ή αριθμών με σχοινάκια ή με τα σώματά τους
- "Ομαδικό σωματικό σχήμα με σκιά": αφού δημιουργήσουν ένα ομαδικό σχήμα με τα σώματά τους, σε χώρο που να μπορεί η σκιά να σχηματίζεται στο έδαφος, μπορούν να το σχεδιάσουν με κιμωλία. Ένα παιδί κάθε φορά "βγαίνει" από το σχήμα και σχεδιάζει.
- "Ομαδικό άλμα": εκτελούν άλμα διαδοχικά, ο καθένας από εκεί που τελείωσε ο προηγούμενος.
 |
| Τα νησιά |
- "Tα νησιά": Κάθε ομάδα έχει ένα νησί (ένα στρώμα) και αφού βγάλουν τα παπούτσια τους ανεβαίνουν επάνω και κινούνται, περπατούν, κάθονται και συζητάνε, ξαπλώνουν, έρχονται κοντά, νιώθουν οικειότητα
"Τα igloo": Χωρίζουμε τον χώρο σε τέσσερα ίσα μέρη. Κάθε ομάδα έχει μέσα στον χώρο της ένα igloo το οποίο προστατεύει και μία μπάλα με την οποία
 |
| Τα "igloo" |
επιτίθεται στις αντίπαλες ομάδες. Το "igloo" δημιουργείται με 6 στεφάνια που ενώνονται μεταξύ τους με συγκεκριμένο τρόπο. Κάθε φορά που το igloo πέφτει, τα μέλη της ομάδας πρέπει να το ξαναστήσουν ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν το παιχνίδι.
 |
| Ομαδική ζωγραφιά |
- "Ομαδική ζωγραφιά": Το κάθε παιδί της ομάδας έχει έναν μαρκαδόρο διαφορετικού χρώματος. Με αυτόν θα προσθέσει στη ζωγραφιά ό,τι χρειάζεται, ανάλογα με το σχέδιο που θα αποφασίσει να φτιάξει η ομάδα πχ τον κορμό των δέντρων το παιδί με τον καφέ μαρκαδόρο, ενώ τα φύλλα το παιδί με τον πράσινο.
- "Η αγάπη είναι..." (τραγούδι): Κίνηση στον χώρο χωρίς να ακουμπούν ο ένας τον άλλον και όταν το τραγούδι λέει "δώστε όλοι μια αγκαλιά...", βρίσκουν τα μέλη της ομάδας τους και αγκαλιάζονται όλοι μαζί προσέχοντας να μην αφήσουν κάποιον απέξω.
 |
| Η αλυσίδα |
- "Η αλυσίδα": Τα παιδιά, της κάθε ομάδας σχηματίζουν κύκλο και κρατιούνται από τα χέρια (βοηθάει αντί να κρατιούνται να κρατάνε κάποιο μαντήλι ή μικρό σχοινί) και προσπαθούν να μπερδευτούν περνώντας κάτω ή πάνω από τα ενωμένα χέρια και μετά να ξεμπερδευτούν χωρίς να λύσουν τα χέρια.
"Τα ομαδικά παιχνίδια υπηρετούν μεγάλο ηθικό σκοπό: σε συνηθίζουν να
υποτάξεις την ατομικότητά σου σε μια γενική ενέργεια. Να μη νιώθεις πως
είσαι άτομο ανεξάρτητο, παρά μέλος μιας ομάδας. Να υπερασπίζεσαι όχι
μονάχα την ατομική σου τιμή παρά ολόκληρη την τιμή της ομάδας όπου
ανήκεις: σχολή, Πανεπιστήμιο, πόλη, έθνος. Έτσι, από σκαλοπάτι σε
σκαλοπάτι, το παιχνίδι μπορεί να σε ανεβάσει στις πιο αψηλές κι
αφιλόκερδες κορυφές της ενέργειας..."
Ν. Καζαντζάκης
